Viêm dạ dày ruột cấp tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa

Viêm dạ dày ruột cấp tính là hiện tượng viêm niêm mạc ruột do sự xâm nhập của virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Bệnh thường lây lan qua việc tiếp xúc với người bị bệnh hoặc qua thực phẩm và nguồn nước bị ô nhiễm. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng viêm dạ dày ruột cấp tính có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như phù não hoặc hôn mê.

Cùng Chi Bach Pharma tìm hiểu chi tiết hơn về căn bệnh này qua bài viết dưới đây nhé.

Khái quát về viêm dạ dày ruột cấp tính

Viêm dạ dày ruột cấp tính là tình trạng viêm nhiễm ở lớp niêm mạc dạ dày và ruột non, đại tràng. Thông thường, nguyên nhân của bệnh là do sự xâm nhập của vi khuẩn hoặc virus gây bệnh, mặc dù trong một số trường hợp hiếm hoi, bệnh cũng có thể phát sinh sau khi nuốt phải các chất độc hại như kim loại hoặc hóa chất độc. 

Viêm dạ dày ruột cấp tính có thể lây lan qua thực phẩm, nước uống hoặc tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Khác với viêm dạ dày cấp tính thông thường, viêm dạ dày ruột kèm theo sự tổn thương của niêm mạc ruột, gây ra triệu chứng như tiêu chảy hoặc tiểu ra máu. Mặc dù bệnh thường gây khó chịu, đa số các trường hợp sẽ tự khỏi mà không cần can thiệp y tế nghiêm trọng. 

Viêm dạ dày ruột cấp là gì?

Tuy nhiên, viêm dạ dày ruột cấp tính có thể nghiêm trọng hơn đối với trẻ em, người cao tuổi hoặc những người có sức khỏe kém và các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Những nguyên nhân gây nên bệnh viêm dạ dày ruột cấp tính

Trong các nguyên nhân gây ra viêm dạ dày ruột cấp tính, virus là tác nhân phổ biến nhất. Đối với người lớn, hai loại virus thường gặp nhất là norovirus và adenovirus. Ngoài hai loại virus này, một số virus khác cũng có thể gây ra bệnh viêm dạ dày ruột.

Tiếp theo, vi khuẩn là nguyên nhân quan trọng khác gây viêm dạ dày ruột cấp tính. Các vi khuẩn thường gây bệnh bao gồm Campylobacter, Shigella, Clostridium difficile, Salmonella và E. coli. Một số vi khuẩn như tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) có thể tiết ra độc tố gây viêm dạ dày ruột và là nguyên nhân phổ biến của các vụ ngộ độc thực phẩm.

Ngoài vi khuẩn, ký sinh trùng và động vật nguyên sinh cũng có thể gây ra viêm dạ dày ruột cấp tính, với các ví dụ như Giardia và Cryptosporidium. Các yếu tố nguy cơ cao liên quan đến nhiễm ký sinh trùng bao gồm việc sử dụng nguồn nước ô nhiễm hoặc tắm tại các bể bơi công cộng.

Nhiễm vi khuẩn 

Bên cạnh đó, một số nguyên nhân không liên quan đến nhiễm trùng cũng có thể gây viêm dạ dày ruột cấp tính, như tiếp xúc với độc tố hóa học từ hải sản hoặc phản ứng dị ứng với thực phẩm, thuốc kháng sinh và một số loại thuốc khác.

Các biểu hiện của bệnh viêm dạ dày ruột cấp tính

Mặc dù thường được gọi là cúm dạ dày, viêm dạ dày ruột cấp tính thực chất không có các triệu chứng giống như bệnh cúm. Cúm chủ yếu ảnh hưởng đến hệ hô hấp, trong khi viêm dạ dày ruột cấp tính tập trung vào các triệu chứng liên quan đến hệ tiêu hóa, bao gồm:

• Tiêu chảy, phân lỏng, có thể kèm theo đờm máu;

• Đau bụng, chuột rút;

• Buồn nôn và nôn mửa;

• Đau đầu, chóng mặt, cảm giác mệt mỏi và suy nhược cơ thể;

• Sốt nhẹ.

Các triệu chứng của viêm dạ dày ruột cấp tính thường bắt đầu xuất hiện từ 1 đến 2 ngày sau khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh và có thể kéo dài ít nhất một tuần, đôi khi lâu hơn.

Do bệnh gây ra tiêu chảy và nôn mửa nhiều, người bệnh dễ bị mất nước nhanh chóng. Do đó, cần chú ý các dấu hiệu mất nước để can thiệp kịp thời, bao gồm:

• Cảm giác khát nước rất mạnh;

• Nước tiểu sẫm màu hoặc ít nước tiểu trong hơn 8 giờ;

• Da khô, miệng nứt nẻ;

• Nhiệt độ cơ thể tăng cao;

• Cảm giác chóng mặt;

• Mắt trũng, má hóp;

• Tã của trẻ sơ sinh luôn khô trong hơn 4 - 6 giờ.

Đau bụng dữ dội

Mất nước do viêm dạ dày ruột cấp tính có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như phù não, hôn mê, choáng do giảm thể tích máu, suy thận, động kinh hoặc co giật. Vì vậy, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế khẩn cấp nếu gặp các triệu chứng sau:

• Tiêu chảy kéo dài trên 3 ngày mà không có dấu hiệu cải thiện;

• Tiêu chảy có máu;

• Xuất hiện các dấu hiệu mất nước nặng;

• Buồn ngủ bất thường, đôi khi lơ mơ;

• Sốt cao, nhiệt độ cơ thể vượt quá 38°C;

• Đau bụng dữ dội.

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm dạ dày ruột cấp tính

Biến chứng phổ biến nhất của viêm dạ dày ruột cấp tính là mất nước và thiếu hụt các khoáng chất quan trọng do nôn mửa và tiêu chảy. Trong các trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể cần phải nhập viện và truyền dịch tĩnh mạch để phòng ngừa nguy cơ tử vong. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm dạ dày ruột cấp tính còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhiễm toan chuyển hóa: Mất cân bằng pH trong máu do mất bicarbonate từ cơ thể.

• Rối loạn điện giải: Các tình trạng như tăng natri máu, hạ natri máu, và hạ kali máu.

• Nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng: Nhiễm trùng lan vào máu gây ra sốc và các phản ứng nghiêm trọng toàn thân.

• Hoại tử hoặc thủng đại tràng: Tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến hư hại hoặc rách thành đại tràng.

• Không dung nạp carbohydrate: Sự không dung nạp các loại đường như lactose và glucose.

• Dễ bị tái nhiễm: Xuất hiện nguy cơ cao mắc lại bệnh trong tương lai.

• Không dung nạp thực phẩm: Khó khăn trong việc tiêu hóa một số loại thực phẩm sau khi khỏi bệnh.

• Hội chứng tan máu và tăng urê máu: Các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến sự phân hủy tế bào máu và tăng nồng độ urê trong máu.

Các cách chữa bệnh viêm dạ dày ruột cấp tính

Thông thường, các triệu chứng của viêm dạ dày ruột cấp tính chỉ kéo dài vài ngày và sẽ tự hồi phục. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm bớt những triệu chứng khó chịu, như thuốc chống buồn nôn hoặc thuốc điều trị tiêu chảy cho người lớn (những loại thuốc này không được khuyên dùng cho trẻ em). Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần chỉ định thuốc kháng sinh nếu có dấu hiệu nhiễm trùng nghiêm trọng.

Để hỗ trợ quá trình hồi phục, người bệnh cần chú ý nghỉ ngơi đầy đủ và duy trì việc uống nước. Bác sĩ cũng có thể khuyên sử dụng dung dịch bù nước để thay thế lượng nước và điện giải bị mất.

Dù cảm thấy buồn nôn, người bệnh vẫn nên cố gắng ăn một lượng nhỏ thức ăn, bắt đầu với những món ăn dễ tiêu hóa như chuối hoặc cháo lỏng khi cảm giác thèm ăn bắt đầu trở lại. Trong thời gian điều trị, nên tránh sữa, các sản phẩm từ sữa, nước ngọt, nước ép trái cây và đồ uống thể thao để không làm tình trạng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn.

Bạn cần bổ sung nước điện giải

Trong những trường hợp viêm dạ dày ruột cấp tính nặng, có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, người bệnh cần đến bệnh viện để được truyền dịch và theo dõi y tế cẩn thận nhằm phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm sản phẩm liên quan: Gelsectan 30 viên giúp giảm và phòng ngừa IBS

Khi nào cần đến gặp bác sĩ

Người bệnh viêm dạ dày ruột nên đến gặp bác sĩ nếu gặp phải những tình trạng hoặc triệu chứng nghiêm trọng sau đây:

• Trẻ em dưới 2 tuổi: Trẻ nhỏ có nguy cơ cao hơn về biến chứng và cần được chăm sóc y tế kịp thời.

• Đau bụng kéo dài và ngày càng nghiêm trọng: Cơn đau bụng kéo dài và có dấu hiệu ngày càng nặng hơn.

• Sốt kéo dài hơn 48 giờ: Sốt không giảm sau hai ngày.

• Có dấu hiệu phát ban: Xuất hiện các vết phát ban trên da.

• Nôn mửa liên tục từ 4 – 6 giờ: Không ngừng nôn mửa trong khoảng thời gian này.

• Tiêu chảy kéo dài hơn 7 ngày: Tình trạng tiêu chảy kéo dài và không có dấu hiệu cải thiện.

• Dấu hiệu rối loạn tâm thần, chóng mặt hoặc đau đầu: Xuất hiện các triệu chứng như mất phương hướng, chóng mặt hoặc đau đầu nghiêm trọng.

• Có máu trong phân hoặc nôn mửa: Phát hiện máu trong phân hoặc chất nôn.

• Phân có màu đen: Phân có màu đen bất thường.

• Chất nôn có màu xanh: Nôn ra chất có màu xanh.

• Người bệnh có bệnh lý mạn tính hoặc hệ miễn dịch suy yếu: Những người mắc bệnh mạn tính hoặc suy giảm hệ miễn dịch.

Những cách phòng ngừa bệnh viêm ruột dạ dày cấp tính

• Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chế biến thực phẩm, sau khi đi vệ sinh, thay tã: Sử dụng nước ấm và xà phòng, chà rửa tay ít nhất 20 giây để đảm bảo tay sạch khuẩn.

• Không dùng chung đồ cá nhân như dụng cụ ăn uống, ly nước, khăn tắm, khăn lau mặt: Để tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh.

• Ngâm và rửa thực phẩm bằng nước muối loãng trước khi chế biến và ăn: Đảm bảo thực phẩm sạch và an toàn.

• Dọn dẹp bếp và làm sạch các dụng cụ nấu ăn: Vệ sinh kỹ lưỡng để loại bỏ mầm bệnh.

• Hạn chế tiếp xúc với người hoặc vật có nguy cơ lây nhiễm: Để giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Dùng chất khử trùng để làm sạch tay nắm cửa, bề mặt bồn cầu... Đặc biệt là khi trong gia đình có người đang nhiễm bệnh.

• Mang găng tay và khẩu trang khi tiếp xúc với quần áo của người nhiễm bệnh, giặt đồ bằng nước nóng và phơi khô dưới ánh nắng: Giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.

• Một số virus gây viêm dạ dày ruột có thể phòng ngừa bằng vaccine, chẳng hạn như vaccine phòng virus Rota: Để bảo vệ sức khỏe trước nguy cơ mắc bệnh.

Từ những thông tin mà Chi Bach Pharma tổng hợp về viêm dạ dày ruột, chắc hẳn bạn đã biết nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng thường gặp, phương pháp điều trị cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng rằng thông qua những chia sẻ này, người bệnh sẽ có thêm thông tin hữu ích để chăm sóc sức khỏe, phát hiện bệnh sớm và phòng tránh biến chứng nguy hiểm.
Góc hiểu biết:

• Lưu ý về chế độ ăn uống khi bị viêm manh tràng
• Cách điều trị viêm manh tràng ở trẻ em
• Điều trị viêm hồi tràng hiệu quả